Door stichting medi-Budget, een non-profit stichting
Eerlijk, onafhankelijk, betrouwbaar
Alopecia areata is een aandoening die leidt tot plekgewijs haarverlies zonder littekens. Hoewel de precieze oorzaak nog niet helemaal duidelijk is, wordt aangenomen dat het een auto-immuunziekte is. Bij alopecia areata valt het immuunsysteem namelijk ten onrechte de haarfollikels aan, wat resulteert in een patchy, niet-littekens vormende haaruitval. Onderzoek, waaronder een studie uitgevoerd in een Aziatische populatie, bevestigt dat alopecia areata wereldwijd voorkomt en dat de aandoening vooral bij jonge mensen optreedt.
Wat veroorzaakt alopecia areata?
Onder normale omstandigheden geniet de haarfollikel een soort ‘beschermingsprivilege’ waardoor het minder zichtbaar is voor het immuunsysteem. Bij alopecia areata gaat deze bescherming verloren. Hierdoor herkennen bepaalde immuuncellen (met name CD8+ T-lymfocyten) de haarfollikel als lichaamsvreemd. Dit leidt tot een ontstekingsreactie, waarbij er stoffen vrijkomen zoals interferon-gamma en interleukine-15. Deze stoffen versterken de reactie van het immuunsysteem en dragen zo bij aan het haarverlies.
Diagnose en prognose
De diagnose van alopecia areata wordt meestal gesteld op basis van het karakteristieke patroon van haarverlies. Bij een korte anamnese en een visueel onderzoek – soms aangevuld met een trichoscopie (een soort microscopisch onderzoek van de hoofdhuid) – kan de diagnose vaak al gesteld worden. Veel mensen krijgen de diagnose al op jonge leeftijd, en in sommige gevallen komt het haarverlies spontaan weer terug. Toch is het voor een deel van de patiënten een terugkerend probleem dat een grote invloed kan hebben op het dagelijks leven.
Behandelopties
Omdat de reactie op behandelingen sterk kan verschillen, is het belangrijk dat je samen met je arts bespreekt wat voor jou de beste aanpak is. Er zijn verschillende behandelmethoden, zowel medicamenteus als niet-medicamenteus.
Lokale behandelingen
1. Topische Immunotherapie met DPCP
Een behandelmethode die vaak wordt toegepast is lokale immunotherapie met een contactallergeen, zoals DiPhenyl CycloPropenone (DPCP). Bij deze behandeling wordt de huid op de kale plekken bewust geïrriteerd zodat er een milde eczeemreactie ontstaat. Dit proces ‘leidt’ de immuuncellen af, waardoor zij minder geneigd zijn om de haarfollikels aan te vallen. De behandeling begint in de praktijk, waarbij de huid eerst overgevoelig wordt gemaakt voor DPCP. Vervolgens wordt de optimale concentratie bepaald door wekelijkse applicaties. De teruggroei van haar kan na vier maanden zichtbaar worden, maar als na acht tot negen maanden geen resultaat is, kan de behandeling als minder effectief worden beschouwd.
Thuisbehandeling
In overleg met de arts is het vaak mogelijk om de behandeling thuis voort te zetten. Hierbij volg je nauwgezet de instructies voor het bewaren en aanbrengen van de DPCP-oplossing. Denk hierbij aan het gebruik van handschoenen, het niet wassen van de behandelde plekken gedurende 24 uur, en het beschermen van je hoofd tegen zonlicht.
2. Corticosteroïden (bijvoorbeeld Triamcinolonacetonide)
Voor minder uitgebreide haaruitval kan intralesionele injectie met corticosteroïden een effectieve optie zijn. Dit houdt in dat een verdunde vorm van het medicijn rechtstreeks in de kale plekken wordt geïnjecteerd, wat helpt om de ontstekingsreactie te verminderen en de haargroei te stimuleren. De behandeling wordt om de 4-6 weken herhaald.
Systemische behandelingen
Wanneer de haaruitval uitgebreider is, kan een systemische behandeling overwogen worden. Dit kan bestaan uit het gebruik van immunosuppressiva zoals ciclosporine, methotrexaat of prednison. Daarnaast zijn er nieuwe behandelingen op basis van JAK-remmers (zoals baricitinib en ritlecitinib) die in klinische onderzoeken veelbelovende resultaten laten zien. Hoewel deze middelen voor volwassenen met ernstige alopecia areata inmiddels zijn geregistreerd, is de vergoeding ervan vaak nog een struikelblok.
Bijwerkingen en voorzorgsmaatregelen
Zoals bij elke behandeling is het belangrijk om op de hoogte te zijn van mogelijke bijwerkingen. Hieronder vind je een overzicht van wat je kunt verwachten en waar je op moet letten:
Bijwerkingen bij Lokale Immunotherapie (met DPCP)
- Hoofdhuidreacties:
- Jeuk en roodheid: Na de applicatie van DPCP is het normaal dat de hoofdhuid enige tijd jeukt en rood wordt.
- Blaasjes en eczeem: Bij een te hoge concentratie kunnen er blaasjes of een heviger eczeem ontstaan. In dat geval zal de arts de concentratie verlagen.
- Lymfeklierzwelling:
- In sommige gevallen kunnen de lymfeklieren in de nek of hals licht opzwellen als reactie op de ontsteking.
- Verdeelde eczeemreactie:
- Heel zelden kan het eczeem zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, wat aanleiding kan geven tot tijdelijke onderbreking van de behandeling.
- Voorzorgsmaatregelen bij thuisbehandeling:
- Volg strikt de instructies voor het bewaren en aanbrengen van de DPCP-oplossing, zoals het gebruik van kunststof handschoenen en het beschermen van de behandelde zones tegen zonlicht en wassen gedurende de aangegeven periode.
Bijwerkingen bij Corticosteroïden
- Huidatrofie:
- Bij het herhaaldelijk gebruik van intralesionele corticosteroïden kan de huid dunner worden, vooral bij toepassingen op het gezicht.
- Pigmentveranderingen:
- Soms kunnen er lichte veranderingen in de huidskleur optreden op de behandelde plekken.
Bijwerkingen bij Systemische Behandelingen
- Immunosuppressiva en JAK-remmers:
- Deze middelen kunnen het risico op infecties verhogen, omdat ze het immuunsysteem onderdrukken.
- Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere leverproblemen, verhoogde bloeddruk en andere stofwisselingsafwijkingen.
- Belang van monitoring:
- Als je een systemische behandeling ondergaat, zal je arts regelmatig bloedtesten en controles uitvoeren om eventuele bijwerkingen vroegtijdig op te merken en hierop in te spelen.
Let op: De hierboven genoemde bijwerkingen zijn niet voor iedereen even waarschijnlijk en de intensiteit kan verschillen per persoon. Het is belangrijk dat je eventuele klachten of zorgen direct bespreekt met je behandelend arts, zodat deze de behandeling indien nodig kan aanpassen. Altijd de instructies van je zorgverlener opvolgen helpt om de kans op ernstige bijwerkingen te minimaliseren.
Conclusie
Alopecia areata is een complexe aandoening waarbij het immuunsysteem een belangrijke rol speelt in het haarverlies. Er is geen ‘one-size-fits-all’-behandeling: wat voor de ene persoon werkt, kan voor de andere minder effectief zijn. Gelukkig bestaan er meerdere behandelopties, variërend van lokale immunotherapie met DPCP tot intralesionele corticosteroïden en zelfs systemische therapieën zoals JAK-remmers. Bij de keuze van de behandeling is het van belang om niet alleen naar de medische kant te kijken, maar ook de emotionele impact mee te nemen in de afweging.
Als je kampt met alopecia areata, bespreek dan met je arts wat de mogelijkheden zijn en welke behandeling het beste bij jouw situatie past. Een integrale aanpak, waarin zowel medische als psychosociale ondersteuning centraal staan, kan bijdragen aan een betere kwaliteit van leven.
Stel klinieken de juiste vragen met onze vragenlijst
Om je te helpen bij het maken van een weloverwogen keuze, heb ik een vragenlijst samengesteld die je kunt gebruiken tijdens je gesprekken met verschillende klinieken. Ik adviseer je om minstens drie klinieken te bezoeken voordat je een beslissing neemt. Deze vragenlijst helpt je om de juiste vragen te stellen en een kliniek te kiezen die aan al je behoeften voldoet.
De vragenlijst is gratis en kan je aanvragen via onze website of door contact met ons op te nemen.
Hairbusters (print-boek met gratis e-boek)
Hairbusters ontkracht de mythes over haaruitval. Het waarschuwt je voor de gevaren en beoordeelt de effectiviteit van methoden die je op het internet vindt.
Hairbusters (e-boek)
Hairbusters ontkracht de mythes over haaruitval. Het waarschuwt je voor de gevaren en beoordeelt de effectiviteit van methoden die je op het internet vindt.
